Mục tiêu bài học
- Biết được một vài thiết bị số thông dụng.
- Giải thích được máy tính và các thiết bị số là công cụ hiệu quả để thu nhận, lưu trữ, xử lí và truyền thông tin.
- Biết được máy tính quan trọng như thế nào trong cuộc sống của chúng ta.
Hoạt động khởi động
Em đã biết tên những thiết bị nào trong các thiết bị ở Hình 1 sau đây?
Các thiết bị trong Hình 1 bao gồm:
+ Đĩa CD-R
+ Thẻ nhớ
+ USB
+ Máy ảnh kỹ thuật số
+ Điện thoại thông minh
+ Camera
1. Một số thiết bị số thông dụng
Các thiết bị số là công cụ hiệu quả giúp con người trong các hoạt động thu nhận, lưu trữ, xử lý và truyền thông tin. Chúng được gọi là “số” vì chúng xử lý dữ liệu ở dạng kỹ thuật số.
- Thiết bị lưu trữ:
- USB, thẻ nhớ: Rất nhỏ gọn nhưng có thể chứa lượng thông tin tương đương nhiều quyển sách.
- Đĩa CD, DVD: Có thể chứa các chương trình ca nhạc, phim ảnh.
- Ổ cứng máy tính: Có khả năng lưu trữ khối lượng dữ liệu khổng lồ như hàng vạn trang tài liệu, hình ảnh, video.
- Thiết bị thu nhận thông tin:
- Camera số, máy ảnh số, máy ghi âm số: Dùng để quay video, chụp ảnh, ghi âm và lưu dữ liệu trực tiếp vào bộ nhớ của thiết bị.
- Thiết bị đa năng:
- Điện thoại thông minh: Thực chất là một máy tính nhỏ gọn, có thể thực hiện tất cả các hoạt động từ thu nhận, lưu trữ, xử lý đến truyền thông tin một cách nhanh chóng và thuận tiện.
2. Máy tính thay đổi cách thức và chất lượng hoạt động thông tin của con người
Máy tính đã tạo ra những thay đổi mang tính cách mạng trong cách chúng ta làm việc và tiếp nhận thông tin.
- Tăng hiệu quả công việc: Phóng viên có thể dùng laptop để gửi bài viết về tòa soạn ngay lập tức sau cuộc họp báo.
- Kết nối và giải trí: Mọi người dùng điện thoại thông minh để truy cập web, đọc báo, vào mạng xã hội, nhắn tin, gửi email…
- Nâng cao chất lượng thông tin: Máy tính giúp tạo ra các sản phẩm thông tin chất lượng cao, ví dụ như các video tua nhanh quá trình hạt nảy mầm, hay các pha chiếu chậm những bàn thắng đẹp trong bóng đá.
3. Máy tính giúp con người đạt được những thành tựu khoa học công nghệ
Với khả năng thực hiện hàng tỉ phép tính trong một giây, máy tính là công cụ không thể thiếu trong các lĩnh vực khoa học và công nghệ tiên tiến.
- Thiết kế và mô phỏng: Máy tính được dùng để thiết kế các công trình phức tạp như tàu vũ trụ, nhà chọc trời.
- Tự động hóa: Các thiết bị như máy bay, ô tô không người lái, người máy phục vụ đều hoạt động dựa trên sự điều khiển của máy tính.
- Thực hiện các nhiệm vụ nguy hiểm: Robot do máy tính điều khiển có thể thay thế con người làm những việc nguy hiểm như cứu hộ trong vùng núi lửa phun trào hay xử lý hóa chất độc hại.
4. Những hạn chế của máy tính hiện nay và khả năng trong tương lai
Dù rất mạnh mẽ, máy tính không phải là công cụ vạn năng và vẫn còn nhiều hạn chế.
- Hạn chế hiện tại:
- Máy tính chưa thể thu nhận và xử lý thông tin từ khứu giác (mùi), vị giác (vị) và xúc giác (cảm nhận bề mặt).
- Máy tính chưa giỏi trong các công việc đòi hỏi sự sáng tạo nghệ thuật cao.
- Khả năng trong tương lai:
- Khoa học Trí tuệ nhân tạo (AI) đang nghiên cứu để làm cho máy tính ngày càng thông minh hơn.
- Người ta đã thử nghiệm cho máy tính vẽ tranh, viết nhạc.
- Robot làm lễ tân ở khách sạn, dạy học đã trở thành hiện thực, cho thấy tiềm năng phát triển to lớn của máy tính trong tương lai.
Luyện tập
Cho các thiết bị số:
1) Điện thoại thông minh;
2) Máy ảnh số;
3) Máy ghi âm số;
4) Laptop có camera và micro;
5) Máy tính để bàn (không gắn camera và micro). Em hãy cho biết thiết bị nào có thể:
a) Thu nhận trực tiếp thông tin dạng âm thanh (biết nghe).
b) Thu nhận trực tiếp thông tin dạng hình ảnh (biết nhìn).
Em hãy cho biết thiết bị nào có thể:
a) Các thiết bị có thể thu nhận trực tiếp thông tin dạng âm thanh (biết nghe) là: 1, 3, 4.
+ Điện thoại thông minh (có micro)
+ Máy ghi âm số
+ Laptop có camera và micro
b) Các thiết bị có thể thu nhận trực tiếp thông tin dạng hình ảnh (biết nhìn) là: 1, 2, 4.
+ Điện thoại thông minh (có camera)
+ Máy ảnh số
+ Laptop có camera và micro
Em hãy vẽ hình mô tả các bước cơ bản xử lí thông tin của máy tính.
Các bước cơ bản trong quá trình xử lý thông tin của máy tính có thể được mô tả đơn giản như sau:
Thiết bị vào (Input) → Bộ xử lý trung tâm (CPU) → Thiết bị ra (Output)
Trong đó:
+ Thu nhận thông tin (Input): Thông tin được đưa vào máy tính qua các thiết bị như bàn phím, chuột, micro, camera.
+ Xử lý thông tin (Processing): Bộ xử lý trung tâm (CPU) tiếp nhận và xử lý thông tin đó.
+ Truyền/Xuất thông tin (Output): Kết quả được hiển thị ra cho người dùng qua các thiết bị như màn hình, loa.
Vận dụng
Hãy cho biết, máy tính hay con người làm tốt hơn trong mỗi việc sau:
1) Thu nhận thông tin văn bản, hình ảnh, âm thanh và lưu trữ dữ liệu.
2) Thu nhận thông tin khứu giác, vị giác, xúc giác.
3) Tính toán, xử lí thông tin.
4) Sáng tác văn học, nghệ thuật.
5) Trao đổi thông tin văn bản, hình ảnh, âm thanh.
1. Thu nhận thông tin văn bản, hình ảnh, âm thanh và lưu trữ dữ liệu: Máy tính làm tốt hơn nhờ khả năng xử lý nhanh, lưu trữ khối lượng lớn và chính xác.
2. Thu nhận thông tin khứu giác, vị giác, xúc giác: Con người làm tốt hơn vì máy tính hiện chưa có khả năng này.
3. Tính toán, xử lí thông tin: Máy tính làm tốt hơn với tốc độ và độ chính xác vượt trội.
4. Sáng tác văn học, nghệ thuật: Con người làm tốt hơn nhờ khả năng sáng tạo, cảm xúc và tư duy trừu tượng.
5. Trao đổi thông tin văn bản, hình ảnh, âm thanh: Máy tính làm tốt hơn nhờ khả năng truyền tin đi xa và nhanh chóng qua mạng internet.
