Mục tiêu bài học
- Sử dụng hình ảnh, biểu đồ, và video một cách hợp lí và hiệu quả trong bài trình bày.
- Biết cách đính kèm các tệp như văn bản, hình ảnh, video, và bảng tính vào một sơ đồ tư duy để làm phong phú nội dung.
- Vận dụng bài trình chiếu và sơ đồ tư duy như một công cụ mạnh mẽ để trao đổi thông tin và hợp tác nhóm.
Hoạt động khởi động
Hãy trình bày hiểu biết của em về sử dụng cỡ chữ, màu sắc, hình ảnh, biểu đồ, video một cách hợp lí trong bài trình chiếu và trong sơ đồ tư duy.
Để trình bày thông tin hiệu quả, chúng ta cần:
- Cỡ chữ, màu sắc: Phải hài hoà, hợp lí để văn bản rõ ràng, dễ đọc, giúp trang chiếu sinh động và hấp dẫn hơn.
- Hình ảnh, biểu đồ: Dùng để minh họa, trực quan hóa dữ liệu, giúp người xem dễ dàng nắm bắt thông tin và gây ấn tượng. Biểu đồ đặc biệt hữu ích trong việc làm nổi bật ý nghĩa và mối tương quan của các số liệu.
- Video: Là phương tiện mạnh mẽ kết hợp âm thanh, hình ảnh, văn bản để trình bày diễn biến sự việc một cách chân thực, chi tiết và tạo cảm xúc cho người xem.
1. Sử dụng hình ảnh, biểu đồ, video hợp lí
Hình ảnh, biểu đồ, video là các phương tiện trực quan giúp truyền tải thông tin một cách sinh động và hiệu quả. Khi sử dụng chúng, cần đảm bảo các tiêu chí sau:
| Tiêu chí | Lưu ý chi tiết |
| Phù hợp | Lựa chọn phương tiện phù hợp nhất với nội dung và mục đích trình bày. Video rất tốt để thể hiện diễn biến, trong khi biểu đồ mạnh về so sánh số liệu. |
| Đơn giản, dễ hiểu | Phương tiện trực quan cần đơn giản, tập trung làm nổi bật thông điệp chính, tránh phức tạp, quá nhiều chi tiết gây rối và mất tập trung. |
| Đẹp, rõ nét | Cần có tính thẩm mĩ, bố cục hợp lí, hình ảnh rõ nét với kích thước đủ lớn để người xem dễ quan sát. Dung lượng tệp nên vừa phải để dễ dàng lưu trữ và chia sẻ. |
| Hợp pháp | Phải xin phép và trích dẫn nguồn khi sử dụng tài sản trí tuệ (hình ảnh, video,…) của tổ chức hoặc cá nhân khác. Tuyệt đối không xâm phạm quyền riêng tư khi sử dụng thông tin cá nhân. |
Câu hỏi củng cố
Phát biểu nào dưới đây là sai? A. Văn bản, hình ảnh, âm thanh, video là những phương tiện khác nhau để trình bày thông tin.
B. Video không phải là phương tiện phù hợp để trình bày diễn biến của sự việc, hiện tượng.
C. Hình ảnh thường được sử dụng để minh hoạ, giúp trình bày thông tin một cách trực quan.
D. Biểu đồ giúp nhận biết một cách trực quan về mối quan hệ tương quan giữa các dữ liệu, làm nổi bật ý nghĩa của dữ liệu.
A. Văn bản, hình ảnh, âm thanh, video là những phương tiện khác nhau để trình bày thông tin.
Đáp án B là sai.
Video là một trong những phương tiện phù hợp nhất để trình bày diễn biến của một sự việc, hiện tượng vì nó có khả năng kết hợp hình ảnh chuyển động, âm thanh và văn bản, giúp tái hiện sự việc một cách chân thực, chi tiết và sinh động.
2. Một bạn được giao nhiệm vụ tìm hiểu và tạo bài trình chiếu để chia sẻ với cả lớp về World Cup. Trong bài trình chiếu có ba nội dung:
a) Thống kê, so sánh số lần vô địch của các đội tuyển.
b) Bàn thắng đẹp nhất của World Cup vừa qua.
c) Quốc gia tổ chức World Cup tiếp theo.
Theo em, bạn nên chọn phương tiện trực quan nào để trình bày mỗi nội dung và tại sao?
Để bài trình chiếu hấp dẫn và hiệu quả, bạn nên chọn các phương tiện trực quan như sau:
a) Thống kê số lần vô địch: Nên sử dụng biểu đồ cột. Biểu đồ cột giúp so sánh dữ liệu một cách trực quan, giúp người xem dễ dàng thấy được đội nào vô địch nhiều lần nhất và sự chênh lệch giữa các đội.
b) Bàn thắng đẹp nhất: Nên sử dụng video. Video giúp người xem theo dõi lại toàn bộ diễn biến của pha ghi bàn một cách chi tiết, chân thực và đầy cảm xúc, điều mà hình ảnh tĩnh không thể làm được.
c) Quốc gia tổ chức tiếp theo: Nên kết hợp văn bản và hình ảnh. Dùng văn bản để ghi tên quốc gia và dùng hình ảnh minh họa như quốc kỳ, bản đồ, hoặc các biểu tượng đặc trưng của quốc gia đó để tăng tính trực quan và sinh động.
2. Đính kèm tệp vào sơ đồ tư duy
Sơ đồ tư duy là phương pháp trình bày thông tin trực quan bằng cách phân nhánh các ý từ chủ đề trung tâm. Để cung cấp thông tin chi tiết mà không làm sơ đồ bị rối, các phần mềm như MindMaple cho phép đính kèm các tệp tin (văn bản, hình ảnh, video, bảng tính…) vào các nhánh.
Khi trình bày, chỉ cần nháy chuột vào biểu tượng tệp đính kèm để mở và xem nội dung chi tiết.
Theo em, tại sao cần đính kèm các tệp vào sơ đồ tư duy ở Hình 1?
Việc đính kèm các tệp vào sơ đồ tư duy ở Hình 1 (về Lễ hội pháo hoa quốc tế Đà Nẵng) là cần thiết để minh hoạ, cung cấp thông tin chi tiết và cụ thể hơn cho từng nhánh nội dung mà không làm cho cấu trúc chính của sơ đồ bị phức tạp. Cụ thể:
- Tệp văn bản: Cung cấp chi tiết về thời gian của mỗi lượt bắn pháo hoa.
- Tệp hình ảnh: Minh họa địa điểm tổ chức (Cảng Sông Hàn).
- Tệp video: Trình chiếu lại màn bắn pháo hoa đặc sắc của đội vô địch (Phần Lan).
- Tệp bảng tính: Cung cấp danh sách chi tiết về các đội tham dự.
Luyện tập
1. Hãy vẽ trên giấy sơ đồ tư duy trình bày nội dung chính của bài trình chiếu về World Cup ở câu 2 tại hoạt động Khám phá. Trao đổi với bạn và cho biết các tệp hình ảnh, biểu đồ, video em dự kiến đính kèm khi tạo sơ đồ tư duy trên máy tính.
Cấu trúc sơ đồ tư duy về World Cup:
- Chủ đề trung tâm: World Cup
- Nhánh 1: Các đội tuyển giành cúp vàng
- Tệp đính kèm dự kiến: Một tệp bảng tính (spreadsheet) thống kê chi tiết số lần vô địch và năm vô địch của từng đội. Từ bảng tính này có thể tạo ra một biểu đồ cột để trực quan hóa.
- Nhánh 2: Bàn thắng đẹp nhất World Cup [năm tổ chức]
- Tệp đính kèm dự kiến: Một tệp video ghi lại khoảnh khắc của bàn thắng đó.
- Nhánh 3: Quốc gia tổ chức World Cup [năm tiếp theo]
- Tệp đính kèm dự kiến: Một tệp hình ảnh biểu tượng của quốc gia đăng cai (ví dụ: quốc kỳ, quốc huy, hình ảnh sân vận động…).
- Nhánh 1: Các đội tuyển giành cúp vàng
2. Giả sử em cần tạo bài trình chiếu về Lễ hội pháo hoa quốc tế Đà Nẵng. Trao đổi với bạn và cho biết phương tiện trực quan em lựa chọn để trình bày về địa điểm bắn pháo hoa, màn bắn pháo hoa của đội vô địch, thống kê số lượng đội tham gia trong lịch sử Lễ hội. Tại sao?
Để trình bày về Lễ hội pháo hoa Đà Nẵng, các phương tiện trực quan được lựa chọn như sau:
- Địa điểm bắn pháo hoa: Sử dụng hình ảnh. Hình ảnh đẹp về cảng Sông Hàn, nơi diễn ra lễ hội, sẽ giúp người xem có cái nhìn trực quan, gây ấn tượng và thu hút sự chú ý.
- Màn bắn pháo hoa của đội vô địch: Sử dụng video. Video là lựa chọn tốt nhất vì nó ghi lại được toàn bộ diễn biến chi tiết, sự hoành tráng và cảm xúc của màn trình diễn, giúp người xem như được sống trong không khí lễ hội.
- Thống kê số lượng đội tham gia: Sử dụng biểu đồ (ví dụ: biểu đồ đường để thấy sự thay đổi qua các năm, hoặc biểu đồ cột để so sánh số đội). Biểu đồ giúp trực quan hóa dữ liệu, làm nổi bật ý nghĩa và giúp người xem dễ dàng nhận biết các xu hướng, quy mô của lễ hội qua thời gian.
Vận dụng
Đây là hoạt động làm việc nhóm để củng cố kiến thức đã học.
- Phân công: Lớp chia thành các nhóm, mỗi nhóm được phân công tóm tắt một trong các bài học từ Bài 1 đến Bài 5 của sách Tin học 9.
- Tạo sơ đồ tư duy: Mỗi nhóm sử dụng phần mềm vẽ sơ đồ tư duy để tóm tắt nội dung bài học được giao. Đính kèm các tệp minh họa (hình ảnh, video, tài liệu…) nếu cần để làm rõ nội dung.
- Trình bày và góp ý: Các nhóm lần lượt trình bày sản phẩm của mình trước lớp. Các nhóm khác lắng nghe, đặt câu hỏi và đưa ra ý kiến góp ý để sản phẩm được hoàn thiện hơn.
- Chia sẻ sản phẩm: Sau khi đã hoàn thiện, các nhóm chia sẻ sản phẩm cuối cùng cho cả lớp, giúp mỗi bạn đều có bộ tài liệu tóm tắt đầy đủ cho các bài học.
